ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ - ΠΡΟΛΗΨΗ

Τι είναι η νόσος

Η κατανάλωση τροφών που περιέχουν μικροβιακούς οργανισμός – βακτήρια ή τοξίνες είναι δυνατόν να δημιουργήσουν καταστάσεις όπως η τροφική δηλητηρίαση.

Πού οφείλεται η νόσος – Αίτια - Παράγοντες που την πυροδοτούν

Η τροφική δηλητηρίαση οφείλεται κυρίως σε βακτήρια όπως ο σταφυλόκοκκος, η Escherichia Coli, σαλμονέλα, συγγέλα, αλαντίαση, ο εντερόκοκκος και λιστέρια   κ.ά., τα οποία έχουν αναπτυχθεί σε τροφές οι οποίες είτε δεν έχουν παρασκευαστεί καλά είτε δεν έχουν διατηρηθεί σωστά.

 

Επιδημιολογικά στοιχεία

Η τροφική δηλητηρίαση μπορεί να εμφανιστεί σε μεμονωμένα ή σε ομαδικά κρούσματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα σχολεία, το στρατό και στις κατασκηνώσεις μπορεί να εμφανιστούν τροφικές δηλητηριάσεις σε μεγάλο αριθμό ατόμων με ήπια συμπτωματολογία  (όπως διάρροια). Προσοχή πρέπει να δοθεί στην ύπαρξη πιθανών βακτηρίων παθογόνων, στις κονσέρβες οι οποίες έχουν λήξει ή δεν έχουν παρασκευαστεί σωστά (αλαντίαση)

Πως εκδηλώνεται η νόσος - Συμπτώματα

 Η τροφική δηλητηρίαση μπορεί να εμφανιστεί άμεσα ή μετά από λίγες ώρες και εξαρτάται από το είδος και την ποσότητα του μικροβιακού παράγοντα. Τα κύρια συμπτώματα μπορεί να είναι διάρροια (αιματηρή ή όχι), πυρετός, πόνος στην κοιλιακή χώρα, τάση για εμετό και έμετο, πονοκέφαλο και γενικότερη αδυναμία.

Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις

Η κλινική εξέταση όπως και το λεπτομερές ιστορικό που αφορά τη λήψη τροφών πριν την εκδήλωση της τροφικής δηλητηρίασης είναι σημαντικά στοιχεία για τη διάγνωση της νόσου. Εξετάσεις όπως οι μικροβιολογικές (αιματολογικές, εξέταση κοπράνων αλλά και δειγμάτων των τροφών) είναι καθοριστικής σημασίας για την περαιτέρω εξέταση όπως και τη διαμόρφωση της θεραπείας.

Ποιες είναι οι επιπλοκές

Σε περίπτωση σοβαρών τροφικών δηλητηριάσεων είναι δυνατόν να εμφανιστούν συμπτώματα όπως αδυναμία αναπνοής (παράλυση αναπνευστικών μυών – αλαντίαση) αλλά και αιμορραγίες εκτεταμένες από το εντερικό σύστημα. Σε περιπτώσεις ήπιες λόγω των εμετών και των διαρροιών μπορεί να υπάρξει ηλεκτρολυτική διαταραχή του οργανισμού και να χρειαστεί ενδοφλέβια χορήγηση υγρών.

Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης

Σε ήπιες περιπτώσεις η χορήγηση υγρών και η παρακολούθηση των ζωτικών σημείων όπως η αναπνοή, ο πυρετός και η επαφή με το περιβάλλον αποτελούν την ορθή προσέγγιση της θεραπείας. Σε δυσκολότερες καταστάσεις πρέπει άμεσα να μεταφερθεί ο ασθενής σε νοσοκομείο για περαιτέρω διάγνωση και θεραπεία.

ΠΡΟΛΗΨΗ

  Η πρόληψη των τροφικών δηλητηριάσεων δεν εξαρτάται μόνο από τις δικές μας ενέργειες, αλλά και από μια μεγάλη αλυσίδα, που ξεκινάει από την παραγωγή και φτάνει στην κατανάλωση με πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς.
Ωστόσο, εάν τηρείτε κάποιες βασικές αρχές και λαμβάνετε τα απαραίτητα μέτρα προστασίας όταν ψωνίζετε, όταν συντηρείτε τα τρόφιμα και όταν τρώτε έξω, μπορείτε σίγουρα να περιορίσετε σημαντικά τη συχνότητά τους.

1. Στο σουπερμάρκετ.
- Όταν ψωνίζετε, βάλτε στο καλάθι σας πρώτα τα προϊόντα που δεν αλλοιώνονται (κονσέρβες, ζυμαρικά, όσπρια, καφέ, ρύζι κ.λπ.) και στο τέλος τα ευπαθή, όπως γάλα, τυρί, κρέας, ψάρι, κατεψυγμένα κ.λ.π., και φροντίστε να μπουν στο ψυγείο όσο πιο γρήγορα γίνεται μετά την αγορά τους.

- Ελέγχετε πάντοτε τα βασικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τροφίμων (χρώμα, οσμή), καθώς και τις ημερομηνίες παραγωγής και λήξης. Αν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία για το προϊόν, λόγω εμφάνισης ή οσμής, αποφύγετέ το.

- Προσέχετε η χάρτινη συσκευασία του φρέσκου γάλακτος να μην είναι φουσκωμένη. Οι διαφανείς συσκευασίες γάλακτος πρέπει επίσης να μένουν μακριά από το φως.

- Βεβαιωθείτε ότι τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα δεν έχουν χτυπήματα και παραμορφώσεις στο κουτί.

- Στα κατεψυγμένα τρόφιμα, προσέξτε αν έχουν σχηματιστεί κρύσταλλοι πάγου στη συσκευασία τους, γιατί αυτό μπορεί να σημαίνει ότι έχουν ξεπαγώσει και ξαναπαγώσει.

2. Στο ιχθυοπωλείο.
Τα θαλασσινά, και ιδιαίτερα τα οστρακοειδή, μπορεί να περιέχουν υψηλές ποσότητες τοξινών, παρά το γεγονός ότι με το μάτι φαίνονται απόλυτα υγιή, καθώς οι τοξίνες δεν ανιχνεύονται εξ όψεως. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να πληρούνται αυστηροί κανόνες υγιεινής όσον αφορά τη συντήρηση, τη διάθεση και την κατανάλωσή τους.
 Γι’ αυτό θυμηθείτε:
Η διατήρησή τους σε συνθήκες ψύξης να μην υπερβαίνει τις 4 ημέρες από την αλίευσή τους.
Να καταναλώνονται κατά προτίμηση βραστά ή ψητά, καθώς τα ωμά ή τα μη επαρκώς βρασμένα έχουν περισσότερες πιθανότητες να περιέχουν παθογόνα μικρόβια.

3. Στην ταβέρνα
Η ζέστη, η πλημμελής υγιεινή, η μεγάλη ζήτηση και πολλές φορές η προσπάθεια για κέρδος μπορούν να θέσουν την υγεία σας σε κίνδυνο.

Γι’αυτό, καλό είναι, όταν δεν έχετε ξαναεπισκεφτεί κάποιο εστιατόριο ή ταβέρνα:

1. Να αποφεύγετε την κατανάλωση κρέατος σε μορφή κιμά, όπως μπιφτέκια ή τηγανητά κεφτεδάκια, γιατί μπορεί εύκολα να νοθευτεί. 
2. Να προτιμάτε την κλασική αγγουροντομάτα ή χωριάτικη. 
3. Είναι σαφώς πιο καλή επιλογή από το μαρούλι, γιατί, ιδιαίτερα σε μέρη με πολύ κόσμο, είναι δύσκολο το προσωπικό να δείξει την απαιτούμενη προσοχή και σχολαστικότητα στο πλύσιμό τους.
4. Να ζητάτε πάντα το κρέας, το κοτόπουλο και τα ψάρια να είναι καλοψημένα.
5. Να προτιμάτε φαγητά της ώρας, γιατί τα μαγειρευτά μπορεί να μην έχουν παρασκευαστεί την ίδια μέρα.

4. Στο σπίτι

1. Όταν μαγειρεύετε.
Αρκετά ωμά τρόφιμα από τη φύση τους κουβαλάνε παθογόνους μικροοργανισμούς. Τέτοια τρόφιμα μπορεί να είναι το κοτόπουλο, τα αυγά, το κόκκινο κρέας. Η καλή λοιπόν θερμική τους επεξεργασία (ψήσιμο, βράσιμο) σκοτώνει τους μικροοργανισμούς αυτούς.
Για να βεβαιωθείτε ότι το φαγητό θα είναι καλοψημένο, πρέπει να ξεπαγώσετε καλά τα κατεψυγμένα κρέατα ή ψάρια προτού τα μαγειρέψετε. Αν τα κάνετε ψητά, γυρίζετέ τα συχνά για να ψηθούν ομοιόμορφα και στο εσωτερικό τους.

2. Στο ψυγείο.

• Μη φορτώνετε με πολλά πράγματα το ψυγείο, γιατί ανεβαίνει η θερμοκρασία του και μη στοιβάζετε το ένα τρόφιμο πάνω στο άλλο, γιατί εμποδίζετε την ομοιόμορφη ψύξη τους.

• Επειδή στην πόρτα του ψυγείου η ψύξη δεν είναι τόσο δυνατή όσο στα υπόλοιπα μέρη του, προτιμάτε να βάζετε εκεί τα προϊόντα μακράς διαρκείας (π.χ. αναψυκτικά, μπίρες, χυμούς κ.λ.π.) και τα πιο ευπαθή (π.χ. γάλα, γιαούρτι κ.λ.π.) στα ράφια.

• Όταν τοποθετείτε στο ψυγείο μεγάλη ποσότητα ζεστού φαγητού, έχετε υπόψη σας ότι αυτό καθυστερεί να κρυώσει στο κέντρο, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται και να πολλαπλασιάζονται τα μικρόβια, γεγονός που μπορεί να καταστήσει το τρόφιμο αυτό επικίνδυνο για τροφική δηλητηρίαση.

• Αποθηκεύετε τα ευπαθή προϊόντα ή αυτά που θέλετε να διατηρήσετε περισσότερο στο ψυχρότερο μέρος του ψυγείου (ψυχρότερα ράφια θεωρούνται αυτά που βρίσκονται κοντά στην κατάψυξη).

• Το συχνό και παρατεταμένο άνοιγμα του ψυγείου μπορεί να επηρεάσει τη συντήρηση των τροφίμων.

Η βασική τήρηση των κανόνων υγιεινής στη διατροφή είναι σημαντικής αξίας. Ο έλεγχος των κονσερβών (ημερομηνία λήξης, εάν είναι «φουσκωμένες»), η προσεκτική κατανάλωση μανιταριών και οστρακοειδών (μύδια) είναι απαραίτητες για την προφύλαξη από τη νόσο. Πρέπει να υπάρχει ιδιαίτερη προσοχή στα ταξίδια σε χώρες όπου οι διατροφικές συνήθειες δεν είναι ίδιες και η παρασκευή των φαγητών είναι αμφίβολη....